ข้าวไทย 10 สายพันธุ์ดี
จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ในประเทศไทย พบว่าวัฒนธรรมการปลูกข้าวมีมาช้านานกว่า 5,000 ปี โดยการพบเมล็ดข้าวในเถ้าถ่านของดินและรอยแกลบบนเครื่องปั้นดินเผาในยุคต่าง ๆ เช่น ยุคบ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี, บ้านโคก จังหวัดขอนแก่น และถ้ำปุงฮุง จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีอายุไล่เลี่ยเฉลี่ยประมาณ 3,000-3,500 ปี ก่อนคริสต์กาล จากหลักฐานภาพเขียนบนผนังถ้ำหรือผนังหิน ที่ผาหมอนน้อน ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี อายุไม่ต่ำกว่า 2,000 ปี เป็นภาพการปลูกธัญพืช ภาพควายในแปลงพืช มีลักษณะเหมือนข้าว เป็นต้น สำหรับข้าวที่ปลูกในประเทศไทยมีทั้งข้าวเหนียวและข้าวเจ้า แตกต่างกันไปตามพื้นที่เพาะปลูก สำหรับข้าวพันธุ์ดีที่นิยมบริโภคและจัดเป็นพืชเศรษฐกิจ 10 อันดับที่น่าสนใจ ได้แก่
- ข้าวหอมมะลิทุ่งกุลา ตั้งชื่อตามแหล่งปลูกข้าวหอมมะลิที่ดีที่สุดในโลกทางภาคอีสานที่เรียกว่า “ทุ่งกุลาร้องไห้” เมล็ดข้าวมีลักษณะเรียวยาว ข้าวสีแล้วจะมีลักษณะเป็นมันเลื่อมจมูกข้าวเล็ก หุงแล้วจะมีกลิ่นหอมนุ่ม
- ข้าวหอมมะลิ 105 มีกลิ่นหอมคล้ายใบเตย แหล่งกำเนิดในจังหวัดฉะเชิงเทรา ปรับปรุงพันธุ์มาจากข้าวขาวดอกมะลิ ซึ่งเป็นข้าวพื้นเมือง มีกลิ่นหอม ชวนให้รับประทาน
- ข้าวเจ๊กเชยเสาไห้ เป็นพันธุ์ข้าวพื้นเมืองคุณภาพดีของอำเภอเสาไห้ จ.สระบุรี มีชื่อเสียงมายาวนานตั้งแต่ต้นรัชสมัยรัตนโกสินทร์ หุงขึ้นหม้อ ไม่บูดง่าย สามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เส้นและขนมต่าง ๆ ได้
- ข้าวมันปู เป็นข้าวที่ชาวจีนเรียกว่า ข้าวแดง ลักษณะเยื่อหุ้มเปลือกข้าวเป็นสีแดงแบบสีมันปู จัดเป็นข้าวกล้องหรือข้าวซ้อมมือ มีไขมันสูงกว่าข้าวขัดสีประมาณสองเท่า อุดมไปด้วยสารเคโรทีนซึ่งจะเปลี่ยนเป็นวิตามินเอให้กับร่างกายสูง เมื่อหุงสุกเนื้อข้าวจะเป็นสีชมพูอ่อน มีกลิ่นหอม เมล็ดนุ่มสวย ไม่แฉะ
- ข้าวไรซ์เบอร์รี ได้รับการปรับปรุงสายพันธุ์โดย รศ.ดร.อภิชาติ และทีมนักวิจัยจากศูนย์วิจัยพันธุ์ข้าว มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยความร่วมมือจากคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เป็นการผสมข้ามสายพันธุ์ ระหว่างข้าวเจ้าหอมนิล และข้าวขาวดอกมะลิ 105 สีม่วงเข้ม มีกลิ่นหอม เหนียวนุ่ม อุดมไปด้วยวิตามิน B รวม ที่ร่างกายผลิตเองไม่ได้ ช่วยการป้องกันโรคเบาหวาน
- ข้าวกล้องงอก สีนิล มีคุณค่าทางอาหารสูงกว่าข้าวกล้องงอกสายพันธุ์อื่น ๆ โดยอุดมไปด้วยกาบา วิตามิน B1 และวิตามิน 2 ซึ่งมีส่วนช่วยบำรุงและเสริมสร้างการทำงานของระบบประสาทและสมอง และยังช่วยป้องกันการเกิดโรคปากนกกระจอกได้
- ข้าวสังข์หยด มีถิ่นกำเนิดในจังหวัดพัทลุง เมล็ดเล็ก เรียว ท้ายงอน เยื่อหุ้มเมล็ดจะมีสีแดงถึงแดงเข้ม เมื่อหุงสุกแล้วเมล็ดข้าวจะนุ่ม และจับตัวกันคล้ายข้าวเหนียว และมีคุณค่าทางโภชนาการสูงอุดมไปด้วยโปรตีน ธาตุเหล็ก และฟอสฟอรัส ช่วยบำรุงโลหิต และป้องกันโรคความจำเสื่อมได้เป็นอย่างดี
- ข้าวหอมนิล เป็นข้าวที่มีคุณค่าทางอาหารสูง เพราะอุดมไปด้วย โปรตีนและ วิตามินต่าง ๆ เช่น วิตามินอี วิตามินบี ธาตุเหล็ก และสารอาหารอื่น ๆ อีกมากมาย และมีใยอาหารสูง
- ข้าวเหนียวดำ รสชาติอร่อยกรุบกรอบ มีสรรพคุณในการช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งปอดได้ สารเคมีบางชนิดในข้าวเหนียวดำช่วยกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดงที่บริเวณลำไส้เล็ก ช่วยให้ทำงานได้ดีขึ้น
- ข้าวขาว สินธุ์เหล็ก ถูกพัฒนาโดยนักวิจัยข้าวมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร กำแพงแสน มีแร่ธาตุสูง โดยเฉพาะธาตุเหล็ก มีปริมาณน้ำตาลต่ำ จึงเหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน หรือผู้ที่ต้องการลดน้ำตาลสะสมในร่างกาย
ข้าวเป็นธัญพืชสำคัญที่มนุษย์ใช้บริโภคเป็นอาหารมานานกว่า ทั้งพันธุ์ข้าวพื้นเมืองและลูกผสมกว่า 120,000 สายพันธุ์ทั่วโลก ข้าวไทยคือหนึ่งในความมหัศจรรย์นั้น และยังมีเรื่องน่ารู้ของข้าวไทยอีกมากมายที่ชวนให้เราค้นหา ในทุกคำที่เราเคี้ยวกลืนลงไป คือคุณค่าและความลึกซึ้งจากวัฒนธรรมข้าวไทยที่มีมานานกว่า 5,000 ปีเลยทีเดียว
